Het duurt nog even voor de lockdown helemaal is opgeheven, maar de bocht naar de corona-exit is genomen. Wat betekent de herstart als u weer aan de slag gaat?
Voor wie dat mogelijk is, blijft ook na 3 mei telewerk de norm. Maar om te kunnen herstarten bereiden bedrijven zich massaal voor op een terugkeer naar de werkvloer, omdat heel wat jobs nu eenmaal de fysieke aanwezigheid vereisen. Wil de werkgever herstarten, dan kan de werknemer zijn terugkeer niet weigeren, tenzij hij door de huisarts in quarantaine is geplaatst.
De kleine lettertjes van de exit
‘Natuurlijk moet de werkgever wel de veilige en gezonde werkomgeving voor de werknemers garanderen. Denk aan social distancing, waarbij iedereen zeker 1,5 meter afstand houdt, en aan hygiënemaatregelen zoals het voorzien van ontsmettingsgels, plexiglas, mondmaskers of beschermingskledij’, zegt Ellen Van Grunderbeek, juriste bij Acerta.‘De Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk legt de laatste hand aan een uitgebreid generiek document en op sectorniveau worden gidsen voor werkgevers opgesteld. Die bevatten ook praktische zaken, zoals een regeling waarbij de ochtend- en middagploeg elkaar niet kruisen. De eerste ploeg stopt bijvoorbeeld om 11.45 uur en de tweede begint om 12.15 uur, zodat er ook voldoende tijd is om het materiaal te ontsmetten’,
Al zijn er grenzen aan wat toegestaan is om te vermijden dat het coronavirus de werkvloer bereikt. Werknemers een medische vragenlijst voorleggen waaruit moet blijken dat ze niet ziek zijn, mag niet. En ook werknemers van wie de werkgever vermoedt dat ze ziek zijn, verplichten thuis te blijven mag niet.
Over de vraag of de lichaamstemperatuur gemeten mag worden, lopen de interpretaties uiteen. In het algemeen geldt dat werkgevers de privacy en de persoonlijke integriteit van hun werknemers niet mogen schaden. Hoewel het onder bepaalde omstandigheden en in bepaalde situaties wel kan, adviseert Unizo het niet te doen. ‘Het is beter de werknemer zelf te vragen waakzaam te zijn voor symptomen en eventueel contact te laten opnemen met de huisarts’, zegt Unizo. Volgens Acerta zou een werkgever de temperatuur kunnen afnemen wegens de bijzondere omstandigheden en zich baserend op de overmachtssituatie.
Over de vraag of de lichaamstemperatuur gemeten mag worden, lopen de interpretaties uiteen. In het algemeen geldt dat werkgevers de privacy en de persoonlijke integriteit van hun werknemers niet mogen schaden.
De rol van de arbeidsarts is daarbij belangrijk omdat hij mee instaat voor het bepalen van noodzakelijke of aangewezen maatregelen op de werkvloer. Werknemers kan worden gevraagd hun lichaamstemperatuur zelf te meten of dat door een vertrouwenspersoon in de onderneming te laten doen. Bij een positief resultaat kan dat aan de arbeidsarts gemeld worden. Als een werknemer dat weigert, verzaakt hij aan zijn verplichting de veiligheid en de gezondheid van zijn collega’s te garanderen. De werkgever kan dan strikt juridisch de toegang tot de werkvloer weigeren. Het zal belangrijk zijn om daarover altijd in dialoog te gaan.
Werkgever zijn niet verplicht alle maatregelen in een document te formaliseren. Maar ‘ze kunnen ervoor kiezen een gedragslijn op te stellen en de werknemers dat document te laten tekenen, zodat iedereen weet wat van hem verwacht wordt’, zegt Van Grunderbeek. Werknemers moeten op dat vlak de instructies van hun werkgever opvolgen. Wie merkt dat zijn collega’s dat niet doen, kan dat aankaarten bij zijn chef en de preventie-adviseur. Wat als de werknemer bezorgd is voor zijn gezondheid onderweg naar het werk, bijvoorbeeld in het openbaar vervoer? ‘Dat is geen reden om niet te gaan werken. Werknemers zijn zelf verantwoordelijk voor de verplaatsing van en naar het werk. Die vervoersmaatschappijen treffen zelf maatregelen om de veiligheid van hun klanten te garanderen’, zegt Vermeir.
Thuiswerken met kinderen
Thuiswerken en tegelijk uw kinderen begeleiden bij de preteaching. Dat huzarenstukje is nu de scholen gesloten zijn voor velen de realiteit. Minister van Werk en Consumenten Nathalie Muylle (CD&V) stelt een coronaouderschapsverlof voor ouders met minstens 1 kind jonger dan 12 jaar of met een handicap voor. Zij kunnen tot 30 juni zonder veel rompslomp deeltijds ouderschapsverlof opnemen, zonder dat hun rechten later dit jaar of als de kinderen groter zijn in het gevaar komen. Het voorstel is nog niet goedgekeurd door de regering.
Maar voor ouders wordt het ook in de zomervakantie, nog meer dan andere jaren, puzzelen. De zomerkampen gaan mogelijk niet door, terwijl de grootouders de kinderen niet mogen opvangen. Een evidente oplossing zonder loonverlies is het opnemen van vakantiedagen en eventueel overuren recupereren. Zijn uw kinderen jonger dan twaalf, dan kan ouderschapsverlof een uitweg bieden. Voltijds kan dat per week worden opgenomen. Onder acht jaar is tijdskrediet met zorg als motief een optie. In beide gevallen hebt u recht op een uitkering van de RVA. Heeft uw werknemer die verlofopties uitgeput en gaat u als werkgever akkoord, dan is onbetaald verlof een mogelijkheid. Werknemers hebben ook recht op tien dagen onbetaald sociaal verlof per jaar. Maar dat geldt in principe enkel voor onvoorziene gebeurtenissen, zoals als uw kind dringend naar het ziekenhuis moet.